وقتی خون جلوی لثه‌ها را می‌گیرد

خونریزی‌های لثه بر اثر پرخون شدن، التهاب و ورم عروق آن نواحی ایجاد می‌شود که این التهاب‌ها می‌تواند به صورت اولیه بروز کند یا این‌که ثانویه باشد.

بسیاری از ما بعضی از اعضای بدن را به راحتی نادیده می‌گیریم و اهمیت آنها را فراموش می‌کنیم. البته این فراموشی و غفلت بیشتر در مورد بخش‌هایی از بدن است که چندان با آنها درگیر نیستیم و خیلی کاری به آنها نداریم؛ مثلاً کمتر پیش می‌آید کسی از اهمیت دست و پاهایش غافل شود یا یادش برود چشم‌ها و گوش‌هایش چه نعمت بزرگی به حساب می‌آید.

اما خیلی‌ها لثه‌ را فراموش می‌کنند؛ گویا اصلاً آن را نمی‌بینند و به راحتی از کنارش می‌گذرند. از نظر این افراد بیماری‌های لثه یا مهم نیست یا اگر مشکلی ایجاد شود، چنان شدید و وحشتناک است که کاری از دست ما برنمی‌آید.

این در حالی است که متخصصان و دندانپزشکان تاکید می‌کنند یکی از شایع‌ترین علت‌های بروز مشکلات لثه رعایت نکردن بهداشت است؛ یعنی به راحتی و بدون کمترین دردسر و هزینه‌ای می‌توان بسیاری از این مشکلات را برطرف کرد.

دکتر داریوش حمیدزاده، جراح و دندانپزشک با بیان این که لثه در شرایط عادی قوامی محکم و انعطاف‌پذیر دارد و به رنگ صورتی کمرنگ است، می‌گوید:

خونریزی‌های لثه بر اثر پرخون شدن، التهاب و ورم عروق آن نواحی ایجاد می‌شود که این التهاب‌ها می‌تواند به صورت اولیه بروز کند یا این‌که ثانویه باشد.

یکی از شایع‌ترین علت‌های خونریزی لثه به صورت اولیه، رعایت نکردن بهداشت و استفاده نکردن از مسواک و نخ دنداناست. در چنین شرایطی تجمع موادغذایی و میکروب‌ها پس از مدتی باعث ایجاد پلاک میکروبی شده و در نتیجه به التهاب لثه و پرخون‌شدن آن منجر می‌شود که با کوچک‌ترین تماس خارجی، لثه خونریزی خواهد کرد.

خونریزی ثانویه بر اثر عوامل مختلفی از جمله بیماری‌های خونی مانند تالاسمی یا انواع سرطان‌ها مثل سرطان خون ایجاد خواهد شد.

این مساله همچنین می‌تواند به عنوان عوارض جانبی برخی داروها نیز پس از مصرفشان بروز کند.

شیمی‌درمانی و رادیوتراپی که برای درمان تومورهای ناحیه سر و گردن به کار می‌رود نیز باعث از بین رفتن غدد بزاقی و در نتیجه خشکی دهان‌ شده و انعطاف‌پذیری لثه را کاهش می‌دهد. بنابراین در این مواقع شاهد آسیب‌پذیری بیشتری در این نواحی هستیم.

خانم‌های باردار بیشتر مراقب باشند

خانم‌های باردار معمولاً به تغذیه خود بیشتر از قبل اهمیت می‌دهند، سعی می‌کنند سرما نخورند و به هیچ بیماری‌ای‌ مبتلا نشوند و در کل 9 ماه مراقب هستند تا بدون هیچ مشکلی دوران بارداری به پایان برسد و نوزادی سالم و سرحال به دنیا بیاورند.

اما در این زمان هم خیلی‌ها فراموش می‌کنند بیشتر از قبل به دندان‌ها و لثه‌هایشان رسیدگی کنند. شاید آنها نمی‌دانند تغییرات هورمونی در دوران بارداری باعث التهاب، تورم و پرخون‌شدن لثه‌ها می‌شود.

خانم‌های باردار باید بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنند و به این موضوع توجهی جدی داشته باشند. در برخی موارد، افزایش حجم لثه در این گروه از افراد به صورت شبه‌تومور نمایان می‌شود که به آن تومور حاملگی (Pregnancy Tumor) می‌گویند.

البته پس از گذشت زمانی حدود دو ماه پس از تولد نوزاد، این مساله کاهش یافته و طی یک‌سال، لثه به تدریج به وضع قبل از بارداری برمی‌گردد.

چنین شرایطی در اثر افزایش هورمون پروژسترون در خون ایجاد می‌شود که باعث انبساط مویرگ‌های لثه و در نتیجه پرخونی و تحریک‌پذیری بیشتر آنها خواهد شد.

با توجه به آنچه گفته شد، انتظار می‌رود در دوران یائسگی نیز چنین تغییراتی در دهان ایجاد شود.

اختلال در متابولیسم، نقص سیستم ایمنی یا کمبود برخی ویتامین‌ها نیز از جمله عواملی به حساب می‌آید که باعث تضعیف لثه و در نتیجه خونریزی آن می‌شود.

افتادن شیری‌ها، رویش دائمی‌ها

گاهی لثه کودکان هم دچار خونریزی می‌شود و پدر و مادر را حسابی نگران می‌کند، اما باید بدانیم همزمان با رویش دندان‌های دائمی و هنگامی که دندان‌های شیری یکی‌یکی می‌افتند، لثه کودکان هم بسیار پرخون‌تر از قبل خواهد شد.

هنگامی که دندان‌های دائم در حال رویش است، لثه پرخون‌تر از قبل می‌شود و در نتیجه ممکن است شاهد خونریزی لثه باشیم؛ ولی پس از استقرار دندان‌های دائم و تکامل آنها، لثه هم استحکام خود را بازمی‌یابد و چنین خونریزی‌هایی کمتر می‌شود.

البته در صورتی که خونریزی لثه‌ها تکرار شود یا هنگام افتادن دندان‌های شیری نباشد، حتماً باید برای بررسی‌های بیشتر به پزشک متخصص مراجعه کرد و نظر او را جویا شد.

رعایت بهداشت، بهترین راه پیشگیری

خونریزی لثه برای هیچ فردی خوشایند نیست و هیچ کس دوست ندارد دائم چنین وضعی برایش تکرار شود، اما متأسفانه خیلی‌ها تصور می‌کنند باید با مشکل خونریزی لثه بسازند و می‌گویند کاری از دست‌شان ساخته نیست. در حالی که به توصیه دکتر حمیدزاده برای پیشگیری از بروز خونریزی لثه و ایجاد چنین مشکلاتی، باید بهداشت دهان و دندان را به صورت دقیق و منظم رعایت کنید.

این دندانپزشک تاکید می‌کند: مسواک زدن به شیوه مناسب و استفاده از نخ دندان ساده‌ترین و در عین حال مهم‌ترین شیوه‌ها برای کاهش چنین مشکلاتی به حساب می‌آید.

همچنین در مواردی که پزشک تجویز می‌کند باید از دهانشویه‌هایی برای کاهش خونریزی لثه استفاده کنید.

مراجعه دوره‌ای و منظم به دندانپزشک که باید هر شش ماه یک بار انجام شود نیز می‌تواند به طرز چشمگیری خونریزی لثه را کاهش دهد.